7 نتیجه برای تشریح
نرجس رضازاده مقدم، اصغر زمانی،
دوره 0، شماره 0 - ( 12-1402 )
چکیده
خانواده شاه‌پسند (Verbenaceae)، در حال حاضر متشکل از دو جنس Verbena و Phylaدر مناطق مختلف ایران، بخصوص استانهای شمالی است. محدوده این خانواده در منابع قدیمی در مقایسه با مطالعات کنونی، دچار تغییرات قابل توجهی شده است. به عنوان مثال، دو جنس Vitex و Clerodendrum نیز در منابع قبلی در این خانواده تقسیم‌بندی شده‌اند. بر همین اساس، در این پژوهش، با بررسی صفات ریختشناسی و تشریحی برگ در 20 نمونه از جنس‌های Verbena، Phyla، Vitex و Clerodendrum به ارزیابی ارتباط بین این جنس‌ها پرداخته شده است. بدین منظور 67 صفت کیفی و کمّی ریختشناسی و تشریحی مورد بررسی قرار گرفتند. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار R نسخه 4.3.1 استفاده شد. به منظور تحلیل هم‌زمان داده‌های کمّی و کیفی از روش آنالیز عاملی داده‌های ترکیبی (FAMD) استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از اهمیت بالای برخی صفات کمّی مانند طول آوند چوب رگبرگ اصلی، عرض بذر، طول خامه و قطر پهنک و برخی صفات کیفی شامل شکل سلول‌های اپیدرمی پهنک، موقعیت روزنه، نحوه قرارگیری دو بازوی پهنک نسبت به‌هم، نوع کرک‌پوش، شکل سلول‌های اپیدرمی رگبرگ اصلی، رنگ گلبرگ، تعداد دستجات آوندی در پهنک، میزان تراکم کرک‌پوش، شکل حاشیه برگ و تعداد انشعابات ساقه در خوشه‌بندی جنس‌ها بود. به طورکلی، تحلیل داده‌ها بیانگر جدایی کامل این چهار جنس بود. بر اساس این مطالعه و در انطباق با نتایج داده‌های تبارزایی، جدایی دو جنس Clerodendrum و Vitex از خانواده شاه‌پسند تأیید شد و تنها دو جنس Verbena و Phyla به عنوان جنس‌های بومی این خانواده در ایران شناخته می‌شوند.
سمانه مهدی یانی، علی ستاریان، میثم حبیبی، طیبه امینی،
دوره 2، شماره 4 - ( 12-1394 )
چکیده
جنس تنگرسRhamnus L. از تیرۀ عنابیان است و تاکنون هشت گونه از تنگرس در ایران گزارش شده است. در این تحقیق ساختار تشریحی برگ، اپیدرم، دمبرگ و شاخه های جوان نه جمعیت از دو گونه Rhamnus pallasii و Rhamnus cathartica با استفاده از نمونه های جمع آوریشده از طبیعت در مناطق مختلف شمال ایران و نمونه های هرباریومی تحت بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد سلول های اپیدرمی برگ در دو شکل چندوجهی و نامنظم وجود دارند. الگوی دیواره آنتیکلینالی راست تا کمانی و موج دار بودند. در هر دو گونه هر دو سطح برگ دارای تیپ روزنه ای آنموسیتیک و دو زیرگونه R. pallasii subsp. pallasii و R. pallasii subsp. sintenisii دو نوع تیپ روزنه آنموسیتیک و پاراسیتیک مشاهده شد. صفات شکل سطح مقطع، نوع کرک، تعداد لایه های کلانشیم و پارانشیم در برگ و دمبرگ و شاخه جوان در بین تاکسون های تحت بررسی بسیار مشابه است. درمجموع مطالعات تشریحی انجام شده، تشابه این تاکسونها را در صفات آناتومی نشان می دهد.
نسترن بیات، فریده عطار،
دوره 2، شماره 4 - ( 12-1394 )
چکیده
ساختار تشریحی برگ 35 جمعیت متعلق به 18 آرایه از Scrophularia L. تحت بررسی قرار گرفت .از بین 39 صفت کیفی و کمی تحت بررسی در برگ، صفاتی نظیر ضخامت پهنک، ضخامت کوتیکول فوقانی و تحتانی رگبرگ میانی، طول سلول‌های پارانشیم نردبانی فوقانی و تحتانی، ضخامت دیوارۀ اپیدرم تحتانی رگبرگ میانی، ضخامت اپیدرم تحتانی و فوقانی پهنک، تعداد لایه‌های پارانشیم اسفنجی، نوع کلانشیم فوقانی رگبرگ میانی و وجود ایدیوبلاست، ارزش آرایه‌شناسی بالاتری در جدایی آرایه‌ها دارند. درنهایت، مقایسۀ نتایج این مطالعه با طبقه‌بندیGrau (1981) حاکی از آن است که از بین 12 گروهی که او ارائه کرده است، 4 گروه به واسطه صفات تشریحی تأیید شده و در بقیۀ موارد همخوانی قابل توجهی بین دو مطالعه مشاهده نمی‌شود.
مریم خیاطی، منیژه پاکروان، علی سنبلی،
دوره 3، شماره 2 - ( 6-1395 )
چکیده
Tripleurospermum transcaucasicum (Manden.) Pobed. (تیره کاسنیان و طایفه Anthemideae) به عنوان گزارش جدیدی از استان آذربایجان شرقی در شمال غربی ایران گزارش میگردد. از نظر ریخت شناسی مشابه گونههای T. caucasicum (Willd.) Hayek و T. monticolum (Boiss. & A.Huet) Bornm است. ویژگیهای متمابز کننده و تشریحی گونه گزارش شده با گونههای نزدیکش مقایسه شده است. پراکنش جغرافیایی گونه ی مذکور و گونههای نزدیک در ایران ارائه شده است.
فائزه عاشقیان، صدیقه کلیج، ناصر جعفری،
دوره 6، شماره 4 - ( 10-1398 )
چکیده
هدف از این مطالعه مشخص کردن سازگاریهای ساختاری در سه جمعیت از پیچک ایرانی در سواحل استان مازندران است که تحت تاثیر تنشهای محیطی شدید منطقه ساحلی، جمعیتهای آن به شدت رو به کاهش است. به طور کلی بافت کلانشیمی حلقوی، مزوفیل ایزوبیلاترال، استل از نوع آمفی فلوئیک سیفونوستل، فراوانی لولههای شیرابهای محتوی لاتکس، بلورهای فراوان دروز و حضور بافت پریدرم در ریزوم را میتوان به عنوان مهمترین استراتژی‌های تشریحی گیاه برای تحمل شرایط سخت محیطی معرفی کرد. جمعیت ساری در مقایسه با جمعیتهای بابلسر و نور از بیشترین مکانیسم‌های ساختاری برای تحمل اکوسیستم ساحلی برخوردار بود. تفاوت‌های کمی در ویژگیهای تشریحی مشاهده شده در سه جمعیت persicus Convolvulus به عنوان شواهدی بر تنوع فنوتیپیکی بالای درون گونه‌ای است. این تنوع درون گونه‌ای در ویژگیهای مرتبط با تحمل تنش‌ها سبب سازگاری منطقه‌ای به شرایط می‌شود و توانایی گیاه را برای مقابله با تغییرات محیطی افزایش می‌دهد.
مژگان ویسی، فهیمه کوهدار، مسعود شیدایی،
دوره 8، شماره 3 - ( 7-1400 )
چکیده
سرده گز با حدود 54 گونه بزرگترین سرده تیره گزیان است. یکی از گونههای این سرده، گونه Tamarix tetragyna است که در منابع مختلف با استفاده از صفات ریخت شناسی دو واریته T. tetragyna var. meyeri Boiss. و T. tetragyna var. deserti برای آن ذکر شده است. به دلیل وجود هم‌پوشانی در صفات استفاده شده در کلید‌های شناسایی برای جدایی این دو واریته، استفاده از مطالعات دیگر همچون مطالعات تشریحی و مولکولی و هم‌چنین یافتن صفات موثرتر ریختشناسی برای جدایی دو واریته می‌تواند حائز اهمیت باشد. در این پژوهش به منظور تایید وجود دو واریته در ایران نمونه‌های گیاهی جمع آوری و با استفاده از مطالعات ریختشناسی، تشریحی و مولکولی مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور انجام مطالعات ریخت شناسی 6 صفت کمی و کیفی در 12 نماینده از این دو واریته مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز ANOVA تفاوت معنی داری را بین صفات مورد بررسی نشان داد. برای مطالعات تشریحی در این دو واریته 10 صفت در 4 نماینده از دو واریته مورد بررسی قرار گرفت که این صفات نیز تفاوت معنی داری را نشان دادند. آنالیز AMOVA بر اساس مطالعات مولکولی با استفاده از نشانگر SCoT تفاوت معنی داری در بین دو واریته نشان داد. نمودار PCA biplot برای نشان دادن متغیرترین صفات در مطالعات ریختشناسی و تشریحی رسم شد. نمودار های خوشه‌ای مختلف برای نشان دادن جدایی مرز بین واریته‌ها در هر سه مطالعه رسم شدند. این نتایج نشان داد که استفاده از صفات تشخیصی مناسب در مطالعات ریختشناسی و تشریحی و هم‌چنین استفاده از نشانگرهای مولکولی می‌تواند در نشان دادن جدایی مرز این دو واریته موثر باشد.
نسرین فراست، مسعود شیدایی، حسین ریاحی، فهیمه کوهدار،
دوره 9، شماره 3 - ( 9-1401 )
چکیده
سرده Ulva (کاهوی دریایی)، یکی از با ارزشترین ماکروجلبک‌های دریایی است که در مناطق کم عمق ساحلی یافت شده و در آبهای شیرین و شور سراسر جهان انتشار دارد. گونههای Ulva دارای ارزش خوراکی، دارویی و غیره بوده و حاوی ترکیبات مختلفی مانند انواع چربی‌ها، پروتئین‌ها و کاروتنوئیدها هستند. این گونه‌ها دارای تنوع پذیری فنوتیپی بالایی بوده و در شرایط مختلف محیطی تغییر می‌کنند. در این مطالعه 38 جمعیت از 10 گونه از این سرده از نواحی ساحلی خلیج فارس و دریای عمان، از مناطق مختلف استانهای بوشهر و هرمزگان و یک ناحیه از استان سیستان و بلوچستان ، با بررسیهای ریختشناسی و تشریحی، شناسایی شد و مورد بررسی قرار گرفت. جمعیتهای مختلف تفاوت‌هایی را در ویژگیهای همچون ارتفاع، شکل و رنگ تال، تعداد پیرنوئید و ابعاد سلول نشان دادند. متابولیت‌های مختلفی مانند پروتئین کل، روغن کل، کلروفیل a و b و کاروتنوئیدها در جمعیتهای مختلف، اندازه گیری و مقایسه گردید. نتایج اندازه‌گیری درصد پروتئین در 10 گونه Ulva نشان داد که بیشترین درصد پروتئین کل متعلق به گونه U. prolifera از جزیره شیف از استان بوشهر با مقدار حدود % 5/26 وزن خشک، در مقایسه با گونههای Ulva مورد مطالعه، و کمترین درصد روغن کل در بین گونه‌ها، متعلق به گونه U. flexousa منطقه هخامنش از استان هرمزگان با حدود % 8/4 مشاهده گردید. با توجه به پروتئین بالا و کالری کم گونههای سرده Ulva و اهمیت یافتن منابع جدید و تجدیدپذیر که در نهایت منجر به ایجاد و توسعه صنایع غذایی و دارویی جدید میگردد، گونههای این سرده، منبع بالقوه‌ای هستند که میتوان از آنها در این راستا بهره برد.
