3 نتیجه برای چتریان
پریسا جنوبی، احمد مجد، عارف معروف، شهلا امینی،
دوره 2، شماره 3 - ( 9-1394 )
چکیده
بادیان رومی متعلق به تیرۀ چتریان است. با توجه به اهمیت شناخت مراحل تکوینی در گسترش دانش زیستشناسی، بادیان رومی که ارزش دارویی و اقتصادی زیادی دارد، انتخاب شد. نمونههای اندامهای رویشی و زایشی در مراحل متفاوتی از تکوین انتخاب و با استفاده از روشهای سلول-بافت شناسی بررسی شدند. مشاهدۀ ساختار تشریحی اندامهای رویشی نشان داد در بین بافت پارانشیمی برگ مجرای ترشحی قرار دارد. برش غنچههای گل نشان داد که بساکها دارای چهار کیسۀ گرده بوده و تقسیم سلولهای مادرگرده از نوع همزمان، تترادهای میکروسپور از نوع چهاروجهی و لایۀ مغذی از نوع ترشحی است. بررسی فراساختار دانۀ گرده با میکروسکوپ الکترونی نگاره نشان داد که دانۀ گرده سهشیاری و تزئینات سطح اگزین از نوع مشبک منفذدار است. تخمدان دوبرچه و دوخانه، تخمک واژگون و تکپوستهای است. نمو کیسۀ رویانی نیز الگوی عمومی دولپهایها را دارد. در بررسی رویانزایی، رویانهای کروی، لپهای، اژدری و گذر از رویان کروی به رویان قلبی مشاهده شد. اندامهای رویشی بادیان رومی دارای ساختار عمومی دولپهایها است. الگوهای تکوین تخمک و کیسۀ رویانی از نهاندانگان و تیپ پلیگونوم تبعیت میکنند. تترادهای میکروسپور از نوع تتراهدرال است. فراساختار دانۀ گرده شبیه به جنس Smyrnium تیرۀ چتریان است. در بررسی رویانزایی نیز کلیه مراحل رویانی مشاهده شد.
فریبا نوعدوست، سمیه دهداری، دامون رزمجویی، راهله احمدپور، پروانه شوکت،
دوره 4، شماره 4 - ( 10-1396 )
چکیده
گونۀ گياهی کُمای سازوئی (Ferula stenocarpa) گياهی است پايا از تیرۀ کرفسیان با ارتفاع حدود 2 متر که در دمای زياد ناحیۀ رويشی سودانی رشد میکند. هدف از اين تحقيق، مطالعۀ بوم شناسی فردی گونۀ انحصاری ايران به نام کُمای سازوئی در استان خوزستان است. ابتدا، نقشۀ رويشگاه تهيه شد و ویژگی های رويشگاهی شامل پستی و بلندی، اقليم، ويژگی های خاک، گونه های همراه، فنولوژی، سيستم ريشه، مطالعات و تشريحی اين گونه بررسی و گزارش شد. نتايج نشان داد که این گونه در دامنۀ ارتفاعی 159 تا 850 متر از سطح دريا با متوسط بارندگی 4/112 تا 9/482 ميلیمتر و متوسط دمای سالانه، 47/24 تا 93/25 درجۀ سانتي گراد رويش دارد و به لحاظ جهت شيب تقریباً محدوديتی ندارد ولی شيب های 40 تا 60 درصد را ترجيح میدهد. در خاک هايی با بافت لومی، لومیرسی تا لومیسيلتی و غيرشور و از نظر مواد آلی و عناصر غذايی نیتروژن و فسفر فقير میرويد. هدايت الکتريکی خاک رويشگاه 1-72/0 دسیزيمنس بر متر و اسيديتۀ آن در حدود 47/7 تا 85/7 است. رشد رويشی گياه اواسط اسفندماه، زمان ظهور گل ها اواسط فروردين و شروع بذردهی گياه هفتۀ آخر ارديبهشت است و بذرها تا اوايل خردادماه ريزش میکنند. اين گونه فقط از طريق بذر تکثير میشود. دانۀ گردۀ اين گياه دوکیشکل و بيضوی، با سه شيار شکاف مانند است. کُمای سازوئی در رويشگاه های خود تيپ غالب را تشکیل نداده و به صورت منفرد و پراکنده و لک های مشاهده شده است که از نابودی عرصه های طبيعی اين گياه به دليل چرای بيش از حد حکایت دارد.
مینا ربیعی، یونس عصری، فاطمه سفیدکن،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
Seseli olivieri از تیره چتریان، گونه انحصاری کوههای البرز است. در این پژوهش تأثیر شرایط محیطی بر عملکرد صفات رویشی و ترکیبهای اسانس این گونه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور سه رویشگاه با ارتفاعهای مختلف انتخاب شد و در هر یک از آنها صفات رویشی این گونه اندازهگيری شد. در هر رویشگاه، نمونههای خاک و سرشاخههای گلدار این گونه برداشت شد و در آزمایشگاه تجزیه شدند. ارتباط صفات عملکردی این گونه با عوامل محیطی با استفاده از آنالیز همبستگی و تجزیه مولفههاي اصلی تعیین شد. تجزيه واريانس صفات رویشی نشان داد که بین سه رویشگاه تفاوت معنیداری وجود دارد. مقایسه میانگین صفات رویشی حاکی از آن بود که بیشترین مقادیر ارتفاع (2/45 سانتیمتر)، قطر تاجپوشش (9/36 سانتیمتر)، سطح تاجپوشش (7/2 درصد)، سطح برگ (2/2 سانتیمتر مربع) و زیتوده (8/39 گرم) به رویشگاه تویه مربوط است. تجزيه واريانس اجزای اسانس این گونه در سه رویشگاه تفاوت معنیداری را بين مواد مؤثره اندازهگيری شده نشان داد. در رویشگاه تنگ کاورد ماده مؤثره اصلی آپیول (2/16%)، سیس-کادینا-1(6)،4-دیان (5/14%)، آلفا-گورجونن (8/13%) و اسپاتولنول (2/12 %)؛ در رویشگاه انزو آپیول (5/20%)، بورنیل استات (4/16%) و آلفا-پینن (9/11%)؛ و در رویشگاه تویه بورنیل استات (7/20%)، آلفا-پینن (2/16%) و ان-تتراکوزان (2/10%) بودند. تجزيه واريانس پارامترهای فیزیکوشیمیایی خاک تفاوت معنیداری را بین سه رویشگاه نشان داد. در میان عوامل محیطی، ارتفاع، بارندگی سالانه، دمای سالانه، حداقل دمای سردترین ماه، حداقل دمای مطلق، آهک و نیتروژن بیشترین همبستگی معنیدار را با صفات عملکردی این گیاه داشتند. براساس معیار IUCN، جایگاه حفاظتی این گونه در بحران انقراض تعیین شد.