11 نتیجه برای گونه
سعیده سادات میرزاده واقفی، مصطفی اسدی، مسعود شیدایی،
دوره 3، شماره 2 - ( 6-1395 )
چکیده
نمونه هایی قابل توجه از مناطق جنگلی کجور، بین لشکناره و گندیس کالی استان مازندران جمع آوری گردید که شباهتهای زیادی با گونه A. szowitsianum دارد، با این تفاوت که میوه آنها فاقد کرک است. مطالعات بیشتر نشان داد که این نمونهها گونهای جدید است، که A. mazandaranicum نامیده میشود. این گونه جدید از مناطق همپوشانی بین دو ناحیه اروپا-سیبری و ایرانی-تورانی جمع آوری شده است. جمعیتهای دیگری نیز از این گونه با زیستگاه مشابه یافت گردید. در ا
محمد صادق امیری، شهریار سعیدی مهرورز، فرشید معماریانی،
دوره 5، شماره 3 - ( 9-1397 )
چکیده
Plantago lagocephala عنوان یک گونه جدید برای فلور ایران از استان خراسان رضوی گزارش می گردد. این گونه با گونه های نزدیک به آن از جملهP. lachnantha، P. ciliata و P. psammophila مقایسه شده است. علاوه بر این، ویژگی های ریخت شناسی متمایزکننده و نقشه پراکنش نیز ارائه شده است. وضعیت حفاظتی گزارش جدید براساس رده بندی و معیارهای IUCN ارزیابی شده است.
فیروزه بردبار، منصور میرتاج الدینی،
دوره 5، شماره 3 - ( 9-1397 )
چکیده
در این مطالعه عدد کروموزومی و کاریوتیپ برخی از گونه های گیاهی انحصاری که در شرق و جنوب شرقی ایران پراکنش دارند، مورد بررسی قرار گرفت. شمارش کروموزومی میتوزی برای شش گونه متعلق به سه تیره از نهاندانگان شامل: Chaenorhinum grossecostatum (2n=24)، Nanorrhinum campyloceras (2n=18)، Linaria iranica (2n=12) (بارهنگیان)، Gaillonia bruguieri (2n=22) (روناسیان)،Nepeta rivularis و N. assurgens (2n=18) (نعنائیان) برای اولین بار ارائه شده است.
مرضیه بیگم فقیر، زهرا قندهاری زاده، گلنوش شمشیری،
دوره 7، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
مطالعه حاضر به بررسی ساختار تشریحی برگ، صفات ریختشناسی گل، میوه و دانه زیرطایفه آگریمونینه از تیره گلسرخیان، شامل دو سرده (Agrimonia وAremonia )، دو گونه (Agrimonia eupatoria و Aremonia agrimonioides) و سه زیر گونه ( A. eupatoria (subsp. eupatoria، A. eupatoria subsp. grandis و A. eupatoria subsp. asiatica) در ایران اختصاص دارد. ابتدا نمونههای گیاهی جمعآوری و سپس شناسایی شدند. برای مطالعه ساختار تشریحی، از برگهای قاعده‌ای برشهای عرضی تهیه و از آنها توسط میکروسکوپ نوری عکسبرداری شد. سپس صفات تشریحی برگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای مطالعه صفات ریختشناسی گل، میوه و دانههای رسیده به دقت مطالعه و توسط میکروسکوپ دیجیتالی عکسبرداری شدند. برای تعیین روابط بین گونه‌ها، 57 صفات از کل صفات مورد مطالعه از طریق آنالیز عددی به روش مولفههای اصلی (PCA) مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج آنالیز حاضر ضمن حمایت از ردهبندی فلورا ایرانیکا، بیانگر اهمیت صفات تشریحی برگ، ریختشناسی گل، میوه و دانه در تفکیک سطوح سرده، گونه و فروگونهای زیرطایفه آگریمونینه در ایران است.
زینب قائدی، ریحانه صابری پیروز، الهام ابراهیمی، سحر بدری، فراهم احمدزاده،
دوره 7، شماره 2 - ( 4-1399 )
چکیده
روش های متفاوتی برای بررسی تاثیرات نوسانات اقلیم بر روی موجودات وجود دارد. از میان آنها جغرافیای تبارشناختی (Phylogeography) و مدلسازی توزیع گونه ای SDM (Species Distribution Model) مناسب ترین ابزار برای بررسی اثرات تغییر اقلیم در طی زمان بر تغییرات توزیع جغرافیایی گونه ها هستند. در این تحقیق به منظور بررسی تنوع ژنتیکی درون گونه ای سوسمار خاردم ایرانی Saara asmussi هفت نمونه از محدوده پراکنش این گونه در ایران جمع آوری و با استفاده از ژن سیتوکروم b بررسی شد. مدلسازی توزیع این گونه نیز با 41 نقطه حضور و لایه های اقلیمی Bioclime برای شرایط کنونی و آینده (سال 2050) با استفاده از بسته آماری SDM و با هدف بهره گیری از مدل همادی (Ensemble) انجام شد. نتایج آنالیزهای ژنتیکی نشان داد که نمونه بستک در استان هرمزگان از سایر نمونه ها مجزا است. تنوع هاپلوتایپی این گونه 8/0 به دست آمد. شبکه هاپلوتایپی، هاپلوتایپ مرکزی این گونه را در فلات مرکزی ایران نشان داد. همچنین مدل همادی در شرایط اقلیمی حاضر لکه هایی زیستگاهی مطلوب این گونه را در جنوب و فلات مرکزی ایران پیش بینی کرد که در سال 2050 مساحت این لکه ها کاهش و لکه ای با وسعت محدود در بلوچستان به عنوان زیستگاه مطلوب افزوده می شود. به طور کلی مطالعات ژنتیکی و پیش بینی های مدلسازی توزیع گونه ای نشان داد که جدایی نمونه های غربی از جنوب (بستک در هرمزگان) به دلیل ایجاد دو لکه زیستگاهی مجزا در این نواحی بوده است. همچنین براساس طرح های راهنما مدلسازی آینده، زیستگاه مطلوب این گونه در محدوده هاپلوتایپ مرکزی قرار گرفته است.
سعیده حسینی، حمید اجتهادی، فرشید معماریانی، محمدباقر عرفانیان،
دوره 7، شماره 3 - ( 9-1399 )
چکیده
رشته‌كوه هزار مسجد بهعنوان يكي از ارتفاعات مهم شمال‌شرق ایران است. پوشش گياهي در بخش‌هاي مرتفع این منطقه بهخوبی مورد بررسي قرار نگرفته است. هدف اين مطالعه، بررسی تنوعزیستی گیاهی در ارتباط با جهت شیب در قله هزار مسجد است. برای بررسی اثر جهت شیب بر تنوعزیستی گیاهی تعداد 139 قاب 1 متر مربعی تصادفی در جهتهای مختلف شیب و منطقه مسطح قله مستقر گردید. اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی هر قاب شامل درصد پوشش تاجی و تعداد گونههای آوندی ثبت گردید. غنای گونهای کل هر شیب و منطقه مسطح محاسبه و با استفاده از روش بوت‌استرپ تخمین زده شد و از روش ریرفکشن برای مقایسه غنای گونهای بین شیب‌ها استفاده شد. اعداد 1N و 2N هیل و شاخص یکنواختی کامارگو برای داده‌ها محاسبه و نیم‌رخ تنوع هیل نیز رسم گردید. برای تعیین گونههای غالب و تعیین تیپ در هر جهت شیب از منحنی‌های رتبه-وفور استفاده شد. تحلیل‌های تنوعزیستی و آماری با استفاده از نرم‌افزار R انجام گرفت. در جهتهای مختلف شیب در قله هزار مسجد، شیب شرقی بیشترین و شیب جنوبی کمترین غنا، یکنواختی و هتروژنیتی را نشان داد. شیب شمالی نیز با وجود مناسب بودن از نظر در دسترس بودن منابع آبی، احتمالا به دلیل غالب شدن گونه سمّی Seseli transcaucasicum در آن از تنوعزیستی پایین‌تری را نسبت به شیب شرقی نمایش داد. به طور کلی در این مطالعه نشان داده شد که در قله هزار مسجد جهت شیب میتواند از طریق تغییر فاکتورهای محیطی بر تنوعزیستی اثر بگذارد.
سرمد مهدی کاظم، حمید اجتهادی، فرشید معماریانی، محمدباقر عرفانیان،
دوره 7، شماره 4 - ( 10-1399 )
چکیده
چرای بیش از حد دام اجتماع‌های گیاهی را تحت تأثیر قرار داده و به عنوان یکی از مهمترین عوامل تخریب پوشش گیاهی در مناطق خشک و نیمه خشک در نظر گرفته میشود. تغییراتِ آنی اجتماع‌های گیاهی پس از چرای بیش از حد، در اکوسیستم‌های خشک تخریب‌شده در ایران، به‌ندرت مطالعه شده است. داده‌های این مطالعه از 100 قاب تصادفی که قبل و بعد از چرای بیش از حد در دشت گلبهار واقع در شمال شرقی ایران مستقر شده بودند، جمعآوری شد تا تغییرات ویژگی‌های فیزیونومیکی، ترکیب و تنوع گونهای اجتماع‌های گیاهی پس از چرای بیش از حد ثبت و بررسی شود. در این مطالعه، طیف فرم‌های زیستی، تغییرات RIVI گونه‌ها، ترکیب گونهای و تنوع گونهای قبل و بعد از چرای بیش از حد مقایسه شد. نتایج این تحقیق نشان‌داد كه تروفيت‌ها فرم زیستی غالب در منطقه بوده و پس از چرای بیش از حد كاهش می‌یابند. ترکیب اجتماع‌های گیاهی منطقه پس از چرای بیش از حد بدون تغییر باقی مانده است. تنوع گونه‌ها در سطح گونههای نادر و فراوان پس از چرای بیش از حد کاهش یافت. یافته‌های ما حاکی از آن است که چرای بیش از حد نمی‌تواند بلافاصله ساختار پوشش گیاهی مناطقِ خشکِ تخریب‌شده را تغییر دهد. با این حال، میتواند باعث تغییراتی شود که ممکن است باعث کاهش خدمات اکوسیستم شود. حذف کامل چراگرها در چنین مناطقی امکان پذیر نیست؛ فنس‌کشی یا کاهش تعداد دام‌هایی که وارد منطقه می‌شوند میتواند برای حفظ و احیای پوشش گیاهی در منطقه استفاده شود
الهام ابراهیمی، فراهم احمدزاده،
دوره 9، شماره 1 - ( 1-1401 )
چکیده
در حال حاضر تغییر اقلیم به عنوان تهدیدی جدی برای بسیاری از گونه‌ها و در نتیجه یکی از مهمترین عوامل از بین رفتن تنوع زیستی در جهان تلقی میشود و درک چگونگی پاسخ گونه‌ها به تغییرات اقلیمی از اهمیت بسیاری برخوردار است. در میان گروه‌های جانوری، دوزیستان به دلیل عدم توانایی در جابجایی مسافت‌های زیاد، از حساس‌ترین گروه‌های مهره‌داران در برابر تغییرات اقلیمی شناخته شدهاند و گونههای زیستگاههای کوهستانی بیشتر از سایر گونه‌ها با فشارهای تغییر اقلیم مواجه هستند. از این رو در این مطالعه به بررسی پتانسیل پراکنش فعلی پنج گونه از دوزیستان ساکن رشته کوههای زاگرس و واکنش آنها نسبت به تغییرات اقلیم در سال 2070 پرداخته شد. برای این منظور از یک رویکرد گروهی برای مدلسازی پراکنش گونهای با هدف برآورد میزان خطرات از دست دادن پتانسیل‌های زیستگاهی مطلوب در صورت بروز تغییر اقلیم استفاده شد. همچنين برای برآورد مساحت زیستگاههای مطلوب در شرایط تغییر اقلیم، محاسبات مربوط به تغییرات مساحت زیستگاه‌ها برای هر یک از گونه‌ها انجام شد. پیش‌بینی‌ها نشان داد دو گونه نیوت آذربایجانی (Neurergus crocatus) و نیوت خالزرد (Neurergus derjugini) به ترتیب نسبت به تغییر اقلیم بیشترین واکنش منفی را نشان داده و انقباض محدوده پراکنش آنها قابل وقوع است. رفتار جابجایی زیستگاه در برابر تغییرات جدید برای دو گونه وزغ بی‌گوش لرستانی (Bufotes luristanicus) و سمندر آتشین (Salamandra infraimmaculata semenovi) قابل پیش‌بینی است. با توجه به سرعت تغییرات اقلیمی در محدوده رشته کوه زاگرس مطالعه حاضر گامی در جهت شناسایی پویایی تغییرات زیستگاهی دوزیستان در این منطقه کوهستانی و مقابله با این چالش است.
محمود بیدارلرد، محمد دهدار درگاهی، عادل جلیلی،
دوره 10، شماره 1 - ( 3-1402 )
چکیده
گونه Solanum chenopodioides، به عنوان گزارش جدیدي براي فلور ایران از نواحی ساحلی دریای کاسپین، استان گیلان، معرفی میشود. این گونه در پارک ملی خشکی-دریایی بوجاق روي تل‌های ماسه‌ای موج شکن و به همراه سایر گیاهان ساحلی ماسهدوست میروید. این گیاه به کلاد Morelloid تعلق دارد. به واسطه شکل رویشی نیمه درختچه، حاشیه کامل برگها، دو رنگ بودن بخش میانی گلبرگ‌ها و ستههای مات، از گونه خویشاوند خود، S. nigrum قابل تشخیص است. S. chenopodioides بومی آمریکای جنوبی است. به عنوان علف هرز در بیشتر خشکی‌های زمین پراکنده شده است. این گونه برای فلور ایران به عنوان گونه بیگانه محسوب میشود. حمل و نقل کالا به ویژه پشم گوسفند به نقاط مختلف جهان، یکی از راه‌‌‌های پراکنش این گونه است. در این مقاله علاوه بر ارائه چند تصویر از گیاه، نکاتی نیز درباره پراکندگی و بوم‌شناسی این گونه ارائه میشود. گزارش گونههای بیگانه متعدد از پارک ملی بوجاق در طی سالهای اخیر، اعلان هشداری برای تضعیف اکوسیستم‌های موجود و دگرگونی پوشش گیاهی بومی پارک ملی است.
عتیق الله سلطانی احمدزی، حمید اجتهادی، محمد فرزام، مارال بشیرزاده، فریده عطار، محمد رضا جوهرچی،
دوره 10، شماره 3 - ( 9-1402 )
چکیده
گونه جدید Onosma nuristanica بر اساس نمونههای جمعآوری شده از پارون در نورستان و چپهدره در کنر از استان‌های شرق افغانستان شرح داده شده است. بررسی گسترده پیشینه و مطالعه تطبیقی با نمونه‌هایی از چندین گونه خویشاوند نزدیک منجر به تشخیص این گونه جدید گردید. یافته‌های نگارندگان نشان‌دهنده واگرایی معنی‌دار بین نمونههای مورد مطالعه از نظر مهمترین ویژگی‌های ریخت شناختی (رنگ گل، طول بر'گه، طول
دمگل، طول میله‌ها، شکل و برگهای ساقه) است. در این مقاله شرح مفصلی از گونه جدید و یک کلید شناسایی برای گونههای سرده Onosma در کشور افغانستان ارائه شده است و گونه جدید از نظر ریختشناسی با گونههای نزدیک آن مقایسه شده است. همچنین، نقشه پراکنش گونه جدید و خویشاوندان نزدیک آن ارائه شده است.
دکتر فاطمه ربیع زاده، دکتر فرزانه بهادری،
دوره 11، شماره 2 - ( 6-1403 )
چکیده
ایران با دارا بودن حدود 79 گونه از سرده پونه‌سا به عنوان یکی از مناطق پیدایش این سرده تلقی میشود. در حدود 77 درصد از گونههای شناسایی شده این سرده در ایران، گونههای انحصاری هستند. گونۀ پونه سای ایرانی که در منابع مرجع گیاه شناسی به عنوان گونهای مستقل به نام پونه‌سا ناميده مي‌شد، در فلور ایران موقعیت آرایه‌شناختی گونه Nepeta persica به واریته‌ای از گونه Nepeta kotschyi تغییر یافته است. در این تحقیق صحت جایگاه آرایه‌شناختی این دو گونه با بررسی صفات مختلف ریخت‌شناختی و ریزریخت شناختی آنها مانند ارتفاع گیاه، اندازه برگها، تاج پوشش، نوع کرکها و فندقه، با استفاده از تصاویر استریومیکروسکوپ الکترونی (SEM) و مطالعات آماری SPSS و بررسی معنیداری صفات توسط نرم افزار ANOVA مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اختلاف معنیداری در ویژگیهایی مانند شکل برگها، کرکها و روزنه های آن و همچنین ارتفاع آنها وجود دارد. هر چند در اندازه و شکل بذرها به وضوح اختلافی مشاهده نشد. هر دو گونه دارای فندقههای مشبک با زوائد زگیل مانند بودند. همچنین شکل ظاهری کرکهای بلند در برگهای دو گونه کاملا متفاوت هستند به طوریکه در گونه N. persica دارای زوائد زگیل مانند ولی در گونه N. persica با سطح صاف هستند. بر اساس داده های به دست آمده از مطالعات آرایه‌شناختی دو گونه N. persica و N. kotschy و نتایج مطالعات ریختشناسی و ریزریختشناسی و تصاویر میکروسکوپ الکترونی از سطح برگها که برای اولین بار در این مقاله آورده شده است پیشنهاد مستقل بودن دو گونه ارائه گردید.
