Pedicularis L. سرده‌ای نیمه­انگلی است که غالباً در مناطق سرد و کوهستانی نیمکرۀ‌ شمالی پراکنش دارد. در این مطالعه کلالۀ 9 گونه از این سرده که در فلور ایران گزارش شده است به­وسیلۀ میکروسکوپ الکترونی تحت مطالعه قرار گرفت. سطح کلاله در P. pycnantha و P. wilhelmsiana مسطح است، در P. cabulica، P. caucasica ، P. rechingeri، P. sibthorpii، P. condensata  و P. strausii به شکل نیمه­کروی بوده و در P. rhinanthoides  مخروطی­شکل است. به منظور تعیین روابط بین گونه‌ها، تحلیل عددی با استفاده از 45 صفت کمی و کیفی ریخت‌شناسی، تشریحی و گرده‌شناسی انجام گرفت و نمودارهای حاصل از دو روش UPGMA و PCA ترسیم و روابط بین گونه‌ها مشخص شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل، صفاتی مانند ضخامت پری‌کارپ میوه، ضخامت پارانشیم حفره‌ای در برگ، ارتفاع ساقه، ضخامت پوست ساقه، ضخامت کل ساقه و طول رگبرگ میانی از­جمله صفاتی هستند که با وجود تغییرپذیری زیاد، می‌توانند در شناسایی گونه‌ها و تعیین روابط بین آنها مفید باشند.

با 88 گونه، تیرۀ باقلائیان (Fabaceae) با 56 گونه، تیرۀ نعناعیان (Lamiaceae) با 46 گونه، تیرۀ کرفسیان (Apiaceae) با 34 گونه و تیرۀ گل­سرخیان (Rosaceae<span style="font-family: " b="" zar";="" font-size:="" 10pt;="" mso-ascii-font-family:="" "times="" new="" roman";="" mso-hansi-font-family:="" roman";"="" lang="AR-SA">) با 30 گونه هستند. از تعداد کل گونه‌های گیاهی، 190 گونه متعلق به گیاهان دارویی رایج، 51 گونه مربوط به گیاهان کاربردی در طب سنتی منطقه، 59 گونه انحصاری ایران، 37 گونه سمی، 75 گونه علف هرز، 119 گونه علوفه‌ای، 17 گونه کاشته شده است.

با توجه به کاربرد روغن­های گل­مغربی و گاوزبان در پزشکی سنتی و با توجه به فقدان گزارش درباب اثرات ضد­میکروبی این روغن­ها، اثر این دو روغن بر Staphylococcus aureus،Staphylococcus epidermidis ، Pseudomonas aeruginosa، Candida albicans  و Aspergillus niger بررسی شد. به­ این منظور عصارۀ دانۀ گیاهان فوق با کلروفرم:متانول (2:1) استخراج و پس­از حذف حلال در دما و فشار کم، روغن­ها تهیه شد. حداقل غلظت بازدارندۀ رشد میکروارگانیسم­ها در محدودۀ mg/l  1000-10 با استفاده از محیط­های کشت مولر­هینتون براث و سابورود­دکستروز­براث اندازه­گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که روغن گل­مغربی، حتی در غلظت  mg/l1، رشد S. Aureus، S. epidermidis  و P. aeruginosa را مهار می­کند ولی فاقد اثر ضدمیکروبی بر C. albicans    و A. niger بوده و حتی موجب افزایش رشد آنها نیز گردید. روغن گاو­زبان نیز باعث رشد A. niger و S. epidermidis شد. ولی غلظت 1  mg/l   این روغن مانع از رشد P. aeruginosa و C. albicans گردید. این روغن در تمام غلظت­های آزموده شده بر S. aureus بی­اثر بود. نتایج حاصل از این پژوهش برای اولین­بار مبین اثرات ضدمیکروبی روغن­های گل­مغربی و گاوزبان است.

تغییرات اساسی برپایۀ مطالعات متعدد تبارشناختی در رده­بندی نهان­ دانگان، بازنگری و به ­روزرسانی مجموعه­ های فلور هر منطقه را اجتناب­ ناپذیر می­کند. در این مقاله، وضعیت فلور افغانستان مطالعه می ­شود و ترکیب فلور آن با فلور ایران مقایسه می­ شود. طبق جمع ­بندی آخرین مطالعات صورت­ گرفته تاکنون، مطابق با نظام APG IV، فلور افغانستان شامل 40 راسته، 130 تیره، حدود 1030 سرده و حدود 5065 گونۀ نهان­ دانه است و فلور ایران 42 راسته، 139 تیره، حدود 1252 سرده و حدود 8090 گونۀ نهان­ دانه را دربرمی­ گیرد که از این بین، 39 راسته، 124 تیره، 844 سرده و حدود 1800 گونه بین دو کشور مشترک هستند. پرتیره ­ترین راسته در افغانستان راستۀ نعناسانان و در ایران راستۀ میخک ­سانان است. تیرۀ کاسنیان دارای بیش­ ترین تعداد سرده در هر دو کشور است. به­ لحاظ تعداد گونه، بزرگ ­ترین تیرۀ افغانستان تیرۀ کاسنیان ولی بزرگ­­ ترین تیرۀ ایران تیرۀ باقلائیان است. پرگونه ­ترین سرده ­های هر دو کشور نیز به ­ترتیب سردۀ گون و سردۀ هزارخار هستند. بازدانگان در افغانستان 2 راسته، 4 تیره، 7 سرده و 22 گونه دارند و در ایران 2 راسته، 3 تیره، 5 سرده و 17 گونه را شامل می­ شوند. با افزودن 58 گونه از نهان­ زادان آوندی برای افغانستان و 60 گونه برای ایران و 311 گونه از خزه­ گیان برای افغانستان و 534 گونه از خزه ­گیان برای ایران، درمجموع، تعداد رویان­ داران در حدود 5460 گونه برای افغانستان و حدود 8700 گونه برای ایران است.

پراکسیدازها (1.11.1.7:EC) پروتئین های شامل هم که به طور گسترده در گیاهان، میکروارگانیسم­ها و حیوانات فعالیت دارند. این آنزیم دو سوبسترایی که پراکسید هیدروژن را تبدیل به آب می کند در مسیر کاتالیز خود باعث اکسید شدن بسیاری از سوبستراهای آلی و غیر آلی  می­شود که همه آنها برای سنجش فعالیت آنزیم قابل استفاده هستند. اما سوبسترای اختصاصی آن همچنان پراکسید هیدروژن است. وجود کلسیم و حداقل چهار باند دی سولفید در ساختار پروتئین به اثبات رسیده که به شکل­گیری و استحکام ساختار سه بعدی مولکول کمک می­کنند. پراکسیدازهای گیاهان نقش­های متعددی از جمله دخالت در بیوسنتز لیگنین، متابولسیم اکسین، رشد سلول، ایجاد اتصالات عرضی دیواره سلول و به خصوص پاسخ به تنش­های محیطی دارند. زمان زیادی است که ثابت شده در تمامی فرآیندهای فیزیولوژیک و تغییرات فنولوژیک گیاه، پراکسید هیدروژن در بافت­ها تولید می­شود که پراکسیدازو کاتالاز به دو شکل متفاوت سلول را از این ماده سمی پاک می­کنند. لذا پراکسیدازها، گزینه خوبی برای پی­گیری مسیر مقابله سلول با عوامل تنش زاو روبه رویی با موقعیت­هایی مثل استرس اکسیداتیو به شمار می­روند. همچنین با توجه به پیشرفت های علوم بیولوژی و تولید نمونه­های خالص از پراکسیدازها، از این مولکول برای مطالعات لیگاند-پروتئین در تحقیقات داروسازی نیز استفاده می­شود. بنابراین در این مرور کوتاه بر پراکسیداز­های گیاهان علاوه بر معرفی آنها، تا حدی به چگونگی سنجش فعالیت آنزیم، بررسی تعداد ایزوزیم­ها و پی­گیری تغییرات ساختاری آنزیم نیز نگاه کوتاهی شده است.

در این تحقیق اثر سمّی عصاره­های آبی و اتانولی ناز سفید (Sedum album L.) بر دو سلول سرطان معده (AGS) و پستان (MCF-7) انسان بررسی شد. ناز سفید از روستای دلیر شهرستان چالوس نمونه­برداری شد و هشت غلظت مختلف از عصاره ­های آبی و اتانولی به ­مدت 48 ساعت بر سلول­ های سرطانی اعمال شد. اثر کشندگی و مهاری عصاره ­ها روی سلول­ ها به روش ­های MTT، BrdU و TUNEL بررسی شد. یافته ­ها نشان داد هر دو عصارۀ اثر وابسته به غلظتِ ضد تکثیر سلول و القای آپوپتوز دارند. نتایج MTT نشان داد سلول AGS نسبت به سلول MCF-7 متحمل کشندگی بیشتری شده بود و اثر عصارۀ اتانولی قوی­ تر از عصارۀ آبی بود. داده­ های روش BrdU نشان داد در بالاترین غلظت عصارۀ آبی، تکثیر سلول AGS به 50 درصد و تکثیر سلول MCF-7 به 43 درصد کاهش یافت. همچنین عصارۀ اتانولی در بالاترین غلظت، تکثیر دو سلول AGS و MCF-7 را به ترتیب به 75 درصد و 60 درصد کاهش داد. نتایج روش TUNEL نیز حاکی از آن بود که 52 درصد از سلول­ های AGS و 12درصد از سلول­های MCF-7 تحت تیمار با عصارۀ اتانولی دچار آپوپتوز شدند. عصارۀ آبی نیز در دو سلول فوق به ­ترتیب 28 درصد و 25 درصد آپوپتوز القا کرد. هم مهار تکثیر سلول و هم القای مرگ، از راهکارهای مطلوب محققان در درمان سرطان هستند. شناسایی ترکیبات موجود در ناز سفید و بررسی اثر آنها در مدل­ های حیوانی سرطان می­ تواند به درک بیشتر خواص ضد سرطانی این گیاه کمک کند.
 

شناسایی ویژگی­ های گونه­ های شورزی محلی اهمیت زیادی در استفاده کاربردی از آنها دارد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی گونه­ های شورزی منطقه­ ای بیابانی و بسیار شور در اطراف شهرستان خوسف واقع در استان خراسان جنوبی و تشخیص روش تحمل شوری (دفع یا انباشت نمک) آنها انجام شده است. برای این منظور، انباشت سدیم در ریشه و اندام ­هوایی هفت گونه شامل چرخه (Launaea arborescens)، اسپند (Peganum harmala)، پرند کوهی (Pteropyrum olivieri)، درمنه سفید (Artemisia santolina)، قیچ (Zygophyllum eurypterum)، پشموک (Aerva javanica.) و کک­ کش بیابانی (Pulicaria gnaphalodes) و خاک اطراف ریشه آنها بررسی شد. در ادامه، ضريب انباشتگي زيستي سدیم (Bioconcentration Factor: BCF) در ریشه، ضریب تراجایی (Translocation factors: TF) آن از ریشه به اندام­ هوایی و ضریب انباشتگی (Accumulation Factor: AF) در اندام هوایی محاسبه شد. نتایج نشان داد که خاک منطقه از نوع لومی رسی و EC آن به بزرگی 65 دسی زیمنس بر متر (ds/m) است که نشان دهنده شوری بسیار زیاد خاک است. بر طبق مقادیر نسبت جذب سدیم (SAR)، درصد سدیم تبادلی (ESP) و با در نظرگیری EC خاک این منطقه در زمره خاک­ های شور-سدیمی قرار دارد. ضریب TF در برخی گونه­ ها بیش­تر از یک بود. با این حال، از آنجا که در هیچ یک از گونه­ های مورد بررسی ضریب  BCFو AF بیش­تر از یک نبود، گونه­ های مذکور جذب­ کننده­ ­یا انباشتگر سدیم نیستند. در مقابل، به نظرمی­ رسد که همه گونه­ های مورد مطالعه، دفع­ کننده نمک و یا حداقل دفع­ کننده سدیم هستند.
 

 

 
 

 فسفر، یکی از ضروری ­ترین عناصر غذایی گیاهی، در خاک به سرعت به فرم غیر­قابل دسترس برای گیاهان تبدیل می ­شود. باکتری­ های حل­ کننده فسفات نامحلول می ­توانند نقش مهمی در فراهم کردن این عنصر غذایی برای گیاهان ایفا کنند. به همین دلیل در این مطالعه این باکتری­ ها از محیط رایزوسفری گیاهان مختلف با استفاده از محیط کشت اختصاصی جامد پیکووسکی غربال شدند. سپس میزان رشد و میزان حل کنندگی فسفات نامحلول 9 سویه برتر در دما، شوری و اسیدیته مختلف اندازه­ گیری شدند. بهترین سویه حل کننده فسفات نامحلول با تجزیه و تحلیل توالی ژن 16S rDNA شناسایی شدند. در پایان تنوع ژنتیکی بین تمامی سویه­ های حل­ کننده فسفات نیز با نشانگر RAPD مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد از بین 57 سویه جداسازی شده، 25 سویه قابلیت حل­ کنندگی فسفات نامحلول را داشتند. از بین 9 سویه برتر، سویه Cke1 با این­ که میزان رشد متوسطی در تمامی شرایط تنشی اعمال شده داشت، بیش ­ترین شاخص محلول­ سازی را به خود اختصاص داد و به عنوان بهترین سویه حل­ کننده در همه شرایط مورد آزمایش شناخته شد. تجزیه و تحلیل ژنتیکی ژن 16S rDNA نیز نشان داد که این سویه متعلق به جنس Enterobacter است. نتایچ تنوع ژنتیکی نیز نشان داد که تمامی سویه ­ها در 6 گروه مختلف قرار می ­گیرند و 3 سویه که کم ­ترین میزان تشابه را با سایر سویه ­ها داشتند در 3 گروه مجزا قرار گرفتند. با توجه به این­که سویه Cke1 قابلیت خوبی برای محلول­ سازی فسفات نامحلول در شرایط مختلف تنشی نشان داده است، می ­تواند پتانسیل خوبی برای فراهم کردن عنصر فسفر در دماهای 30 و 35 درجه سانتی­گراد، شوری 1/2 و 1/8 درصد و اسیدیته 6 و 8 برای گیاهان زراعی داشته باشد.